Giao phối lựa chọn (Assortative mating) hay còn gọi là giao phối chọn lọc (positive assortative) hay còn gọi là giao phối cùng loại (homogamy) là một mô hình trong hệ thống giao phối và một hình thức chọn lọc giới tính theo đó, các cá thể có kiểu hình tương tự có xu hướng giao phối với nhau thường xuyên hơn mong đợi theo hình thái giao phối ngẫu nhiên. Giao phối chọn lựa là kiểu giao phối trong đó các cá thể đực và cái không bắt cặp ngẫu nhiên mà có sự lựa chọn theo kiểu hình (giao phối cùng loại).Người ta quan sát trong một cái hồ có hai loài cá giống nhau về hình thái nhưng khác nhau về màu sắc và tập tính giao phối của chúng là cùng màu thì giao phối với nhau, khác màu thì lại không giao phối từ đó dần dần chúng sẽ tách biệt quần thể và hình thành loài bằng cơ chế cách li tập tính gắn với đặc điểm liên quan tới tập tính giao phối, theo đó các cá thể đó có xu hướng thích giao phối với nhau (giao phối có chọn lọc) lâu dần, sự khác biệt về vốn gen do giao phối không ngẫu nhiên và do các nhân tố khác có thể dẫn tới cách li sinh sản từ đó hình thành loài mới.